Yazılım Nedir?
Yazılım, bir bilgisayar veya başka bir elektronik cihazın çalışmasını sağlayan talimatlar dizisidir. Genellikle bir programlama dili kullanılarak yazılır ve daha sonra bir derleyici veya yorumlayıcı tarafından makine kodu olarak derlenir veya yorumlanır. Yazılım, bir bilgisayarın donanımını kontrol etmek, verileri işlemek, kullanıcı arayüzü sağlamak ve diğer görevleri gerçekleştirmek için kullanılır.
Yazılım, genellikle iki ana kategoriye ayrılır:
- Sistem yazılımı: Bu yazılım, bilgisayarın temel işlevlerini yerine getirmesi için gereklidir. İşletim sistemi, aygıt sürücüleri ve yardımcı programlar sistem yazılımına örnektir.
- Uygulama yazılımı: Bu yazılım, belirli bir görevi yerine getirmek için kullanılır. Ofis yazılımı, grafik yazılımı, oyunlar ve web tarayıcıları uygulama yazılımına örnektir.
Yazılımın Tarihi
Yazılımın tarihi, bilgisayarların tarihinden bile eskidir. İlk yazılım, 19. yüzyılın ortalarında Charles Babbage tarafından geliştirilen mekanik bilgisayarlar için yazılmıştır. Bu yazılım, delikli kartlar veya kağıt bantlar kullanılarak bilgisayara girilirdi.
- yüzyılın başlarında, elektronik bilgisayarların geliştirilmesiyle birlikte yazılım da daha karmaşık hale gelmeye başladı. İlk elektronik bilgisayarlar için yazılım, genellikle makine kodu kullanılarak yazılırdı. Makine kodu, bilgisayarın işlemcisinin doğrudan anlayabileceği bir dildir. Ancak, makine kodu çok zor ve anlaşılması zordur.
1950’lerde, programlama dillerinin geliştirilmesiyle birlikte yazılım daha erişilebilir hale geldi. Programlama dilleri, makine kodundan daha yüksek seviyeli dillerdir ve bu nedenle daha kolay anlaşılır ve yazılırlar.
1960’larda ve 1970’lerde, yazılım mühendisliği alanının gelişmesiyle birlikte yazılım daha yapılandırılmış ve güvenilir hale geldi. Yazılım mühendisliği, yazılım geliştirme sürecinin sistematik ve disiplinli bir şekilde yürütülmesini sağlar.
1980’lerde ve 1990’larda, kişisel bilgisayarların ve internetin yaygınlaşmasıyla birlikte yazılım pazarı hızla büyüdü. Bu dönemde, birçok yeni yazılım türü ortaya çıktı ve yazılım daha günlük hayatımızın bir parçası haline geldi.
Yazılımın Önemi
Yazılım, modern dünyanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve diğer elektronik cihazlar yazılım olmadan çalışamazlar. Yazılım, bu cihazların donanımını kontrol etmek, verileri işlemek, kullanıcı arayüzü sağlamak ve diğer görevleri gerçekleştirmek için kullanılır.
Yazılım, birçok farklı alanda kullanılır. Örneğin, yazılım kullanılır:
- İşletmelerde verileri yönetmek, müşterilerle iletişim kurmak ve diğer iş görevlerini yerine getirmek için.
- Eğitimde öğrencilere ders vermek, ödevleri değerlendirmek ve diğer eğitim faaliyetlerini yürütmek için.
- Sağlık sektöründe hastaları teşhis etmek, tedavi etmek ve diğer sağlık hizmetlerini sunmak için.
- Ulaşımda araçları kontrol etmek, yolculara bilgi vermek ve diğer ulaşım hizmetlerini sağlamak için.
- Eğlence sektöründe oyunlar geliştirmek, filmler üretmek ve diğer eğlence içerikleri oluşturmak için.
Yazılım Geliştirme Süreci
Yazılım geliştirme süreci, genellikle aşağıdaki adımlardan oluşur:
- Gereksinim toplama: Bu adımda, yazılımın ne yapması gerektiği belirlenir. Bu, müşterilerle görüşülerek veya yazılımın kullanılacağı alan hakkında araştırma yapılarak yapılır.
- Tasarım: Bu adımda, yazılımın nasıl çalışacağı belirlenir. Bu, yazılımın mimarisinin ve algoritmalarının tasarlanmasıyla yapılır.
- Uygulama: Bu adımda, yazılımın kodu yazılır. Bu, bir programlama dili kullanılarak yapılır.
- Test: Bu adımda, yazılımın doğru çalışıp çalışmadığı test edilir. Bu, yazılımın çeşitli test senaryoları kullanılarak çalıştırılmasıyla yapılır.
- Dağıtım: Bu adımda, yazılım kullanıcıların kullanımına sunulur. Bu, yazılımın bir web sitesinden indirilmesi veya bir mağazadan satın alınmasıyla yapılabilir.
Yazılım Türleri
Yazılım, birçok farklı türe ayrılabilir. En yaygın yazılım türleri şunlardır:
- İşletim sistemleri: İşletim sistemleri, bilgisayarın temel işlevlerini yerine getirir. İşletim sistemleri, donanımı kontrol eder, verileri yönetir ve kullanıcı arayüzü sağlar.
- Uygulama yazılımı: Uygulama yazılımı, belirli bir görevi yerine getirmek için kullanılır. Ofis yazılımı, grafik yazılımı, oyunlar ve web tarayıcıları uygulama yazılımına örnektir.
- Orta katman yazılımı: Orta katman yazılımı, uygulama yazılımı ve veritabanı arasında iletişim kurar. Orta katman yazılımı, veritabanındaki verileri uygulama yazılımına iletir ve uygulama yazılımından gelen sorguları veritabanına iletir.
- Veritabanı yazılımı: Veritabanı yazılımı, verileri saklamak ve yönetmek için kullanılır. Veritabanı yazılımı, verileri tablolar halinde saklar ve kullanıcılara verileri sorgulama ve güncelleme olanağı sağlar.
- Ağ yazılımı: Ağ yazılımı, bilgisayarlar arasında iletişim kurmak için kullanılır. Ağ yazılımı, verileri bir bilgisayardan diğerine iletir ve bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurmasını sağlar.
Yazılım Geliştirme Araçları
Yazılım geliştirme araçları, yazılım geliştirme sürecini kolaylaştırmak için kullanılan araçlardır. Yazılım geliştirme araçları, genellikle aşağıdaki özellikleri sağlar:
- Kod düzenleyiciler: Kod düzenleyiciler, yazılım kodunu yazmak ve düzenlemek için kullanılır. Kod düzenleyiciler, kod yazmayı kolaylaştırmak için çeşitli özellikler sunar.
- Derleyiciler ve yorumlayıcılar: Derleyiciler ve yorumlayıcılar, yazılım kodunu makine koduna dönüştürmek için kullanılır. Makine kodu, bilgisayarın işlemcisinin doğrudan anlayabileceği bir dildir.
- Hata ayıklayıcılar: Hata ayıklayıcılar, yazılımdaki hataları bulmak ve düzeltmek için kullanılır. Hata ayıklayıcılar, yazılımın çalışmasını adım adım izleyebilir ve hataların kaynağını belirleyebilir.
- Sürüm kontrol sistemleri: Sürüm kontrol sistemleri, yazılım kodunun farklı sürümlerini saklamak ve yönetmek için kullanılır. Sürüm kontrol sistemleri, yazılım kodunda yapılan değişiklikleri izleyebilir ve geri alabilir.